گربه ي شرودينگر

We dont see the things as they are, we see things as we are. Anais Nin

 گربه ي شرودينگر يكي از آزمايش هاي فكري مطرح در فيزيك نوين است. اين آزمايش كه در سال 1935 توسط شرودينگر مطرح شد، اكنون در دو شكل (و شايد بيشتر) ارائه مي شود، كه البته در مفهوم تفاوتي با هم ندارند.

فرض كنيد جعبه أي در اختيار داريم، و بناست گربه را داخل آن قرار دهيم. در اين جعبه يك مخزن گاز كشنده وجود دارد، همراه با يك ديتكتور كه اسپين الكتروني ايزوله را مشخص مي كند. اگر الكترون اسپين بالا داشته باشد، زهر آزاد مي شود و گربه را مي كشد. در تعريف ديگر، عاملي كه باعث كشته شدن گربه مي شود، آزاد شدن ماده ي راديو اكتيو در زماني مشخص و محدود است. در اين نوشته از تعريف نخست استفاده مي شود (هرچند كه تفاوت چنداني ندارد).
ده دقيقه پس از شروع آزمايش، در جعبه را باز مي كنيم تا ببينيم گربه زنده است يا خير. سوال اينست كه گربه در بين اين دو رويداد، يعني عمل ديتكتور، و باز شدن در جعبه، يعني پيش از عمل مشاهده، در چه وضعيتي بوده است.
اين آزمايش را مي توان به شكل ديگري نيز مطرح كرد. فرض كنيد فوتوني را به سمت صفحه أي نشانه رفته ايم. اين صفحه داراي دو قسمت 1 و 2 است. اين كه فوتون به كدام قسمت برخورد مي كند به صورت يك احتمال است. مثلا 20 درصد احتمال برخورد با قسمت 1 و 80 درصد با قسمت 2 ، يا 50 درصد به 1 و 50 درصد به 2.
پس از انجام آزمايش به صفحه نگاه مي كنيم تا ببينيم فوتون با كدام قسمت برخورد كرده است. سوال اينست : پيش از مشاهده ي ما وضع چگونه بوده است ؟
شايد در مرحله ي اول سوالي ساده يا حتي بي معني جلوه كند، ولي با عميق شدن در آن مي توان نكات جالبي را دريافت. آنچه به اين سوال پاسخ مي دهد، يك تاويل كوانتومي مي باشد. تاويل هاي كوانتومي بخش هستي شناسانه ي نظريه ي كوانتوم هستند. به عبارت ديگر، بيانگر ماهيت و ذاتي كه در پس روابط كوانتومي وجود دارد .