واي چه شهر خوشکلي.

من اولين بار تو اين سايت اسم شهرتون را ديدم.ولي اينجور که نوشتيد خيلي قدمت داره.

اطلاعاتي که داديد خيلي جالب بودن.ممنون.

واجب شد حتما تو تابستوني يه سر بيايم.

نمي دونستم جالب بود .

چه جاي قشنگي .

ممنون احمد

تاريخچه شهرستان :

بندر دير، بتانه و بي خاتي ( بي‌بي‌خاتون ) و بردستان از
بنادر قديمي سواحل خليج فارس محسوب مي شوند. بنابر عقيده بسياري از
مورخين،‌ قدمت آن به دوران ساسانيان مي رسد. دير آباد زمان ساسانيان در
دامنه تپه ها و پيرامون تلي به نام "تل‌سوز" بوده كه اكنون آثار و بقاياي
آن برجاست. "... در عصر ساسانيان محمود آباد بوده است و آثار برجاي مانده
در دير آباد زمان ساسانيان در منطقه، تپه ها و اطراف تلي به نام تل سوز (
تل سبز ) اكنون به عنوان يكي از آثار تاريخي منطقه محسوب مي گردد. "
همچنين "...آثار و بقاياي شهر ها و آبادي هاي كهن بسياري وجود دارد كه
بردستان، دير، بتانه ( بتخانه ) و بي خاتي ( بي‌بي‌خاتون) از آن جمله
هستند."

مولف فارسنامه ناصري، قصبه اين ناحيه بردستان مي نامد كه سپس
از دير به عنوان قصبه منطقه نام مي برد. مولف فارسنامه ابن بلخي نامهاي
قديمي بندر دير را "نجيرم" و "نجيرام" ذكر مي‌كند. در نقشه‌هاي قديمي
بويژه در نقشه‌اي كه در كتاب جغرافياي تاريخي سيراف درج گرديده، محل كنوني
بندر دير بنام نجيرم ثبت شده است. نامهاي "دي‌ير" و "داير" در السنه
سالخوردگان بگوش مي‌خورد.

وجود ناحيه بردستان و بندر بتانه در اطراف دير و آثار تار
يخي باقي مانده حكايت از سوابق تاريخي اين شهر دارد. در عصر عيلامي ها نيز
بتانه را بتنه مي خوانده اند كه  هر سال در اين شهر بازار بزرگي بر پا مي
شده است . و همچنين كاربرد واژه بتخانه واينكه بقول مستوفي ، ديريهاي
فراواني در اين منطقه قرار داشته ، اين نقطه را تاييد مي نمايد كه معابد و
پرستشگاههاي اديان مختلف در بطانه فراوان بو ده است . بنادر ديّر ، بتون و
بردستان در عصر ساسانيان معمور و آباد بو ده اند. در كتاب تاريخ بنادر و
جزاير خليج فارس تاليف محمد ابراهيم كازروني آمده است كه : "دير" چهار
برجيست در كنار دريا و بقدر پنجاه، شصت خانه چوب نخل و آن قلعه منجمله
بلوك بردستان است.

- مسجد بردستان

مسجد بردستان بر روي تپه اي در كنار روستاي بردستان از توابع
شهرستان دير واقع شده است . اين مسجد از يك عمارت مربع مستطيل با يك مدخل
كوچك و شبستان وسيع تشكيل شده است. شبستان براي روشنايي و هواگيري، فضاهاي
درگاه مانندي دارد كه از داخل و خارج با گچ بري هاي زيبايي تزيين شده اند.

بر فراز شبستان، بادگيري به سبك معمول جنوب ايران ساخته شده
است كه خنكي و مطلوبيت هواي درون شبستان را تامين مي كند. اين مسجد در سال
1273 ه.ق. توسط حيدرخان دشتي تعمير شده است. كتيبه اي در درون يكي از اتاق
هاي مسجد وجود دارد كه تاريخ تعمير آن را در سال 852 هجري نشان مي دهد و
گمان مي رود از بناهاي قرون اوليه اسلامي باشد.

در گورستان پيرامون مسجد بر روي قبور اسلامي سنگهاي آهكي كه
با خط كوفي و عربي قديم و جديد مي باشد كه داراي ارزش تار يخي است . با تو
جه به بقاياي خورده شده و تكه سنگهاي باقي مانده قدمت اين قبر ستان رامي
تو ان حدود سده چهارم و پنجم هجري ، قمري دانست .

- ويرانه هاي بتانه :

در قسمتي از پهنه به طول 10 الي 12 كيلو متر  و به عرض 6 تا
8  كيلو متر به نام بي خاتي قلعه اي بنام بتو ن و پهنه بنام بتانه و بت
خانه وجود دارد .در اين محل آثار ويرانه هاي شهري عظيم و حومه آن كه در
كنار در يا قرار داشته و جود داشته  . بين بتانه و بي خاتي بر دامنه
ارتفاعات سنگي آثار ديوار ، آب انبار ، پلكاني سنگي كه به طرفين يك صخره
وسيع از سنگ تراشيده اند نمايان است .و ارتفاع اين تپه تا سطح زمين حدود
30 تا 40 متر است .در پايين تپه و به فاصله 500 متري آن سنگ مدور بزرگي
بصورت ميدان وسيعي وجود دارد . احتمال مي رود اين محل يك استاديو م بوده
كه سبك معماري آن مربو ط به دوران سلوكي يا آمد و رفت فينيقيان باشد.

از ديگر آثار تاريخي دير مي توان به آثار زير اشاره كرد:

-          قلعه گنوي

-          آثار تل سوز

-          ويرانه هاي بي‌خاتي و بتانه

-          تل ملاها

-          تل غرابي

-          تل ورزشي

-          كيچه بازار

-          پياله پاتيل

-          قصر دختر

-          ويرانه هاي روستاي بردستان

تاريخي

وجه تسميه

بعضي از مورخين معتقدند كه بندر دير در اصل يهودي نشين بوده است كه احتمالا به علت تفوق آنها بر ديگر نحله هاي مذهبي و نيز احداث كنيسه هايي به نام دير، اين منطقه را دير ناميده اند كه با گذشت زمان در تلفظ كتابت به دير مبدل گرديده است. آثار و ابنيه بر جاي مانده مثل قلعه ها، سدها و قناتهايي كه از قدمت تاريخي برخوردارند، نشان از گذشته اي پر رونق و عصري طلايي و نيز ارتباطات بازرگاني و تجارتي با سرزمين هاي دوردستي همچون هند و چين بين النهرين و حتي بخش هايي از آفريقا را دارد. مردم شهرستان دير از نژادهاي مختلفي از قبيل آريايي ، عرب ، سياهپوست ، سومري و لر ممزوج شده و به تدريج داراي نوعي نژاد خاص گرديده است كه اصطلاحا به بوشهري مشهور شده اند. زبان مردم دير، فارسي ، با گويش هاي محلي بردستاني ، دشتي ( دشتياني ) و آبداني است كه از گويش هاي اصيل فارسي دري مي باشد و اغلب جملات و اصطلاحات آن جنبه استعاره داشته كه در ساير گويش هاي محلي فارسي بي سابقه است. مهاجرت گروهي از اعراب به اين منطقه و نيز ارتباطات تجاري و بازرگاني با شيخ نشين هاي جنوبي خليج فارس باعث شده كه تعدادي از مردم به زبان عربي تكلم كنند. همچنين لغات هندي، زنگباري، حبشي و حتي آفريقايي و انگليسي نيز در لهجه هاي مردم شهرستان شنيده مي شود.

طول نوار مرزي شهرستان دير 95 كيلومتر مي باشد كه از خور بردستان حد فاصل شهرستان دير و كنگان شروع و تا خور زيارت حد فاصل شهرستان دير و شهرستان دشتي ادامه دارد.