1391/08/06

رانندگی در شهرهای شلوغ معمولاً بسیار طاقت‌فرساتر و ملال‌آورتر از آن چیزی است که در آگهی‌های تبلیغاتی خودرو نشان می‌دهند.

بسیاری از ما در مسیر روزانه خود به هنگام رانندگی آرزو می‌کنیم که کاش می‌شد تنها مقصد را به خودرو داد تا خود بقیه کارها را انجام دهد.

چنین آرزویی چندان هم دور از واقعیت نیست. احتمالاً از خودروهای بدون راننده‌ای که قرار است گوگل به بازار عرضه کند تا کنون چیزهایی شنیده‌اید.

چند سالی است که گوگل خودروهای بی‌راننده‌ای ساخته که با دوربین، رادار، لیزر و نقشه گوگل کار می‌کنند. در آزمایش‌هایی که تا کنون انجام شده است این خودروها توانسته‌اند حدود پانصد هزار کیلومتر را خود برانند.

در کنار آن چند وقتی است که بعضی از تولیدکنندگان خودرو هم امکاناتی چون پارک خودکار را روی بعضی از مدل‌های خودرو عرضه می‌کنند.

نمونه دیگر سامانه ترمز خودکار مدل‌های جدید فورد است که در سرعت کمتر از ٣٠ کیلومتر در ساعت کار می‌کند. این سیستم ٣ رادار در جلوی خودرو دارد که سرعت خودرو جلویی یا مانعی که در مقابل قرار دارد را اندازه‌گیری می‌کند.

اگر کامپیوتری که به رادار وصل است تشخیص دهد که احتمال برخورد یا تصادف وجود دارد، ترمز به کار خواهد افتاد و خودرو توقف خواهد کرد.

رانندگی در صورتی لذتبخش خواهد بود که در جاده‌ای طولانی با منظره‌ای زیبا مجبور نباشید همیشه به جاده مقابلتان نگاه کنید و خودرو چون قطاری که روی ریلش قرار گرفته از نقطه‌ای به نقطه دیگر رفته و شما را به مقصد برساند.

خبر خوب این است که این رویا در حال تحقق است، احتمالاً تا پنج سال دیگر همگی می‌توانند از آن استفاده کنند.

یکی از روش‌هایی که سه سال است در حال آزمایش است، قطاری از خودرو است که راننده‌های این خودروها نه پایی بر پدال دارند و نه دستی بر فرمان. تمام کنترل دست خود خودرو است که هر کدام با فاصله ۶ متر از هم در حال حرکتند.

یک کامیون جلوی همه خودروهای خودکار حرکت می‌کند که حکم راهنما را دارد. این کامیون اطلاعات مربوط به سرعت و جهت حرکت را به خودروهای پشت سرش ارسال می‌کند و خودروها هم بر اساس آن اطلاعات حرکت می‌کند. در واقع رانندگی کامیون را تقلید می‌کنند و دقیقاً روی خط و مسیری که آن تعیین می‌کند، حرکت می‌کنند.

بدیهی است پس از مدت‌ها رانندگی به شیوه‌های معمول، با نشستن در پشت فرمان این نوع خودروها حس عجیبی را تجربه خواهید کرد، ناخودآگاه هر چند وقت یک بار فرمان را در دست خواهید گرفت و تا مدتی هم نمی‌توانید از جاده چشم بردارید. اما وقتی اعتمادتان به خودرو جلب شد، همه چیز آسان‌تر شده و مانند زمانی که یک راننده دارید از سواری خود لذت خواهید برد. آنگاه چشم خود را از جاده خواهید کند و هر کاری که دوست دارید را انجام می‌دهید.

اگر همه چیز برای راننده یکنواخت شد و خواست که از گروه جدا شود، می‌تواند فرمان را در دست بگیرد و رانندگی کند و هر وقت که خسته شد دوباره برگردد و به قطار خودروهای پشت کامیون ملحق شود.

دکتر اریک کولینک، کارشناس فنی ولوو می‌گوید: مسأله اصلی در طراحی این نوع سامانه‌ها این است که باید مطمئن شد در هر شرایطی درست کار می‌کنند. شاید در مرحله آزمایش همه چیز به خوبی پیش برود اما مهم‌تر، شرایط واقعی و جاده‌های عمومی هستند که ممکن است در آنها مسائل پیش‌بینی‌نشده زیادی اتفاق بیافتد. خیلی چیزها را باید بررسی کرد تا مطمئن شد خودرو می‌تواند در شرایط مختلف کارش را درست انجام دهد.

در صورت تصادف چه کسی مقصر است؟

فناوری اما نیمی از داستان است. وقتی همه مسائل فنی حل شوند و این خودروها بتوانند به تولید انبوه برسند، نوبت به مسائل قانونی می‌رسد.

الکس پادیلا سناتور ایالت کالیفرنیا روی این قضیه کار می‌کند و در تلاش است این خودروها را قانونی کند. او می‌گوید: این طرح تاکنون از حمایت فراگیر هر دو حزب اصلی سیاسی آمریکا برخوردار بوده است اما کمی نگرانی و تردید هم وجود دارد. اولین و مهم‌ترین آنها هم از طرف سازندگان خودروهاست که نگرانند در صورت وقوع اتفاقی برای یکی از این خودروها و رخ دادن تصادف، چه پیامدهای حقوقی برایشان متصور خواهد بود. در واقع پاسخ به این پرسش‌ها که مقصر کیست؟ اگر ماشین خودش رانندگی می‌کند کسی نمی‌تواند علیه خودرو شکایت کند. آیا راننده مقصر است؟ آیا سازنده ماشین مقصر است؟ همه این سؤال‌ها مطرحند.

اما لارنس لوین استاد حقوق دانشگاه پاسیفیک در این زمینه می‌گوید: چون در قانون اغلب ایالت‌های آمریکا مقصر کسی است که مرتکب خطا شده، راننده است که باید پاسخگو باشد به شرطی که شاکی بتواند ثابت کند راننده خطایی مرتکب شده و مثلاً بی‌توجهی کرده است. الان که خودروها در حال گرفتن کنترل در دست خود هستند، در این نوع موارد مسؤولیت بیشتر بر عهده خودروها گذاشته می‌شود تا بی‌توجهی سرنشین خودرو.

چندی پیش فرماندار کالیفورنیا از طرح سناتور پادیلا حمایت کرد و اگر نهایتاً تایید شود، این خودروها یک قدم به قانونی شدن نزدیک‌تر می‌شوند. البته با این شرط که فردی همواره در صندلی راننده نشسته باشد تا در موارد اضطراری کنترل خودرو را در دست بگیرد.

مانع اصلی درتولید این خودروها فناوری نیست بلکه قانون است. این که مسؤولیت با کیست و چه برداشتی از قوانین می‌شود.

غیر از ولوو، جنرال موتورز هم یک سالی است که اعلام کرده روی ایده خودروی بی‌راننده کار می‌کند. شرکت‌هایی دیگر چون آئودی هم برنامه‌هایی در این زمینه دارند. بنابراین می‌توان انتظار همه‌گیر شدن این ایده را به زودی داشت.

با این وجود حتی اگر همه مسایل فنی و امور قانونی هم طی شود، مهم‌ترین مرحله، بازاریابی و فروش این نوع خودروها است. سازندگان به طور قطع نخواهند توانست مشتریان را به راحتی قانع کنند که کامپیوتر رانندگی بهتری نسبت به انسان دارد!